De Franciscaanse Voetreis staat al sinds 2020 op de agenda, maar Corona verstoorde ook ons plan. Nu gaat het dan toch gebeuren: op 7 september vliegen Chris Strijbos en ik naar Florence. We hadden eerst een vlucht op 17 augustus geboekt, maar kwamen (beetje laat) tot de slotsom, dat temperaturen van 35 graden met een rugzak én veel klimmen zo niet ondoenlijk zijn, dan toch zeker het plezier van wandelen ondermijnen. Dus de vlucht omgeboekt en 3 weken later op pad.
Donderdag 8 september Florence bekijken en de 9e beginnen we met onze tocht. In 16 dagen naar Assisi (271 km) en daarna 18 dagen (303 km) naar Rome. Ruim 570 km. Dat lijkt weinig voor 34 dagen, maar er moet bijna 20 km geklommen worden. En er valt onderweg veel moois te zien aan steden en kloosters. Voor meer info zie:
Franciscaanse voetreis | Voetreis van Florence via Assisi naar Rome

De film over onze Franciscaanse Voetreis staat inmiddels op YouTube

Hieronder staat de inhoudsopgave van onze tocht; door op de laatste kolom te klikken spring je meteen naar het verslag van die etappe. Via “Home” keer je weer terug naar de inhoudsopgave.

Datum: 8 september 2022
Weer: dreigend onweer, erg benauwd

Woensdag 7 september 2022:

Rond 18.30 uur bij ons appartement, adres onduidelijk. Volgens Hostelworld aan de Borgo da Croce 63, volgens een latere e-mail Via dei Macci 84. Chris belt de eigenaar en die treft ons op de straathoek. Het grote pand heeft een dubbel huisnummer, 82-84. Google Maps heeft daarvan 166 gemaakt maar dan zit je ver uit de buurt. Daarom maar een adres om de hoek gebruiken, hilarisch. 

Na installatie dichtbij ons appartement gegeten, daarna ondanks het zeer benauwde weer een klein rondje gemaakt. Naar de basilica di Santa Croce, met beeld van Dante Alighieri.

Donderdag 8 september 2022:

Vlakbij een ontbijt, bar opent pas om 7.30 uur, beetje laat voor morgen met deze warmte, we willen vroeger op pad.  De Basilica di Santa Croce bezocht, €8, eerste stempel in onze Credenziale gehaald. Indrukwekkende graftombes van o.a. Michelangelo, Galileo. 

Daarna het Palazzo Vecchio en daarna de Ponte Vecchio.

Tot slot de Duomo opgezocht, maar de rij om binnen te komen is immens, dus we stellen ons tevreden met een rondje buitenom. Een zeer indrukwekkend gebouw. In de katholieke boekwinkel bij de Duomo kunnen we een hanger met Tauteken kopen, om de belevenis compleet te maken.

Een gezonde lunch bij de basiliek en dan voor de middaghitte terug naar ons appartement met airco, website bijwerken. Eind van de middag gaan we op zoek naar een leuk terras en avondeten. Spanning is bij beiden aanwezig, zin om aan onze tocht te beginnen en de natuur in te trekken, afwachten hoe we het klimmen en de warmte doorkomen. 

Datum: 9 september 2022
Afstand: 20,8 km
Stijgen: 600 m
Dalen: 540 m
Weer: half bewolkt, tot 30 graden oplopend

Ontbijt vlak voor de basiliek en om 7.15 uur beginnen we met onze dagtocht. Op de Ponte alle Grazie een mooie terugblik op de Ponte Vecchio, en de andere kant op over de Arno in de opkomende zon. De eerste 3 uren gaan over asfalt, weinig spectaculair. Naarmate we meer Firenze uitlopen vinden we het ook gevaarlijk worden, er is weinig ruimte aan de kant van de weg. Ook als we van de Arno wegdraaien, langzaam stijgend, is het oppassen met auto’s die hevig hun best doen hun bestuurder zo snel mogelijk op het werk te krijgen. Na het laatste verkeerslicht wordt het rustiger, begint het klimmen en ik heb daarmee veel moeite.  Thuis tig keer de N70 gelopen met vaak extra heuvels, maar hier is het nog steiler en het duurt langer. Ergens bij Rimaggio hebben we geregeld een mooie terugblik op Firenze, dat door ons klimmen steeds kleiner wordt. 

Het pad na Villa Vernalese is de climax, tsjonge wat een pittige klim over rotspaden. Ik moet vaker stoppen voor een adempauze. Het is gelukkig wel vaak schaduwrijk wandelen, met andere uitzichten. 

Geen bar onderweg, helemaal niks. Onze hoop is gevestigd op het Convento dell’Incontro, maar daar zijn alleen banken in de schaduw. En veel stilte. We mogen er wel onze waterfles vullen. 

We klimmen verder, maar zijn blij als we aan de afdaling naar Sanprugnano beginnen. Niet dat dat makkelijk gaat; smalle paadjes met losliggende stenen, dus rustig aan de voeten goed plaatsen. 

We zijn behoorlijk gesloopt als we rond 14.15 uur in Rosano bij de verkeersweg komen, meteen links op de hoek zit een bar. Cola en wat te eten. Daarna de laatste loodjes naar hotel Toscani da Sempre, inchecken, douchen en rusten. 

Datum: 10 september 2022
Afstand: 17,8 km
Stijgen: 1.060 m
Dalen: 140 m
Weer: half bewolkt, laatste stuk een flinke bui

Vrijdagavond met Pieter Quelle, Ruud Verkerke en hun echtgenotes gegeten in Pontassieve. Uiteraard veel over de Franciscaanse voetreis gesproken.

Op de terugweg naar ons hotel nog even de middeleeuwse brug over de Sieve gefotografeerd. 

Donderdag zijn we weer vroeg op, we moeten veel klimmen vandaag. In het centrum bij een bar aan de route ontbijten én een belegd broodje mee voor onderweg. De FV is een echte bergtocht, meestal weinig voorzieningen onderweg dus genoeg eten en drinken meenemen. Wat volgens de gids begint als aangenaam klimmen ervaren wij als pittig omhoog. Tot Diacceto op 6 km ongeveer 450 meter omhoog. Wel goed wandelweer, nogal bewolkt, en mooie uitzichten. 

In Diacceto bij de biologische bakker koffie met iets hartigs erbij. Geen cola!!! Puur artisane producten signor, dus nemen we een 100% puur verse appelsap. De eigenaresse is vernoemd naar een Nederlandse tante, Janneke, een naam die ze zelf nauwelijks kan uitspreken. 

In Pontassieve ontmoeten we trouwens de Duitse Elisabeth, gisteren ook vanuit Firenze vertrokken op weg naar Rome. 

We passeren o.a. wijnvelden waar de Chianti Rufina vandaan komt, schijnt wat te kosten. Na Diacceto weer andere uitzichten. 

Tijdens de klim door de bossen naar Consuma wordt de regen zo fel dat we de poncho nodig hebben. 

Om 14.00 uur zijn we al bij Ospitale San Domenico rooms, met beheerder Luca, heel aardige man. We eten ons broodje op en krijgen er een glaasje wijn bij. Daarna ritueel van fris maken, een keer scheren en een tukkie, tot het tijd is om ergens ons welverdiende biertje te drinken. Dat biertje drinken we bij bar Il Valico op de top van de Consumapas, 1.050 meter. Hebben we het laatste stukje toch nog geklommen. Fris hier op deze hoogte, zijn we niet meer gewend. Wel mooi uitzicht boven.

Om half 8 eten we hier in de herberg samen met Shawn en Nikky uit Los Angeles en 2 Italianen.

Datum: 11 september 2022
Afstand: 14,9 km
Stijgen: 330 m
Dalen: 910 m
Weer: Ochtend veel bewolking, middag zon en regen

Gisteravond zorgt Luca (of eigenlijk zijn vrouw) voor een lekkere maaltijd voor zijn 6 gasten: minestronesoep, 3 soorten Bruschetta, bonen en paprikasalade en diverse soort tapashapjes. Gezellig pelgrimssfeertje, meestal Engels. 

Tegen 8 uur lopen we naar de bar op de bergpas voor een ontbijt en broodje mee, ze zijn gelukkig al open. Daarna meteen een steil stuk omhoog, het bos in. 

Bijna de hele route loopt door de bossen, 3x een beek over, sommige klimstukken zijn erg steil. Afdalen vaak ook steil over rotsige paadjes, een aanslag op de beenspieren. Weinige uitzichten. 

Waar het bord “Sassi Bianchi” moet staan (niet gezien) twijfelen we. Elisabeth draait rechtsaf omhoog en volgt de Via Francesco bordjes, onze GPS zegt links naar beneden. We doen het verder zonder aanwijsbordjes en volgen de GPS. 

We vinden de Vicolo San Francesco en komen uit op de Piazza Bernardo Tanucci, tegenover een bar. Die gooit net voor ons de deur dicht, om 16 uur weer open, het is nu 13.45 uur. 

Beneden aan de doorgaande weg vinden we een restaurant met aan de straat een kleine tafel, Chris gaat binnen 2 koffie en cola halen. Alle restaurants zitten stampvol, etenstijd op zondag, ze staan in de rij tot er een tafel vrij is. Bij ons appartement zit de deur dicht, telefoon wordt niet aangenomen, dan maar een e-mail via booking.com. Na 20 minuten wachten gaat de deur open en kunnen we gaan douchen etc. Ziet er allemaal prima uit. Zo, nu eerst aan de slag en straks ons biertje. 

Datum: 12 september 2022
Afstand: 15,8 km
Stijgen: 970 m
Dalen: 600 m
Weer: onbewolkt, 18 tot 25 graden

Gisteravond een lekkere pizza en nog een foto van dei Brilli waar we daarna koffie dronken en vanmorgen hebben ontbeten. 

De eerste kilometers is het klimmen goed te doen, asfalt en makkelijke paden. Hoe hoger we komen, hoe weidser het uitzicht. 

We gaan even kijken bij het kerkje San Biaggio ad Ama en bewonderen het uitzicht. 

Dan gaan we door naar Lonnano, maar de “beloofde” bakkerswinkel” is gesloten. Geen koffie. Bospaden wisselen af met stukken asfalt, mooi wandelen. Bij Casalino nemen we een kleine variant naar het klooster van de Suore Francescane di Santa Elisabetta. 

Op een bankje in de schaduw houden we pauze en nuttigen een meegebrachte koek en ons eigen water.  De paadjes omhoog worden steiler, veel losse stenen. Het lijken afvoergoten in tijden van hevige regenval, waarbij stenen meegevoerd worden. En daar moeten wij overheen lopen. Onze blik is meer naar beneden gericht waar onze voeten moeten neerkomen dan om ons heen. Het zijn trouwens vooral bomen die we dan zien. 

We klimmen 500 meter, tot bijna 1.200 m hoogte. Dan weer wat afdalen over asfalt en mooie bospaden tot we bij Sacro Eremo di Camaldoli zijn. Verder dan de cel van Franciscus en de winkel komen we niet, wel koffie en cola hier. 

Dan dalen we af naar Camaldoli dorp, deels over steile bospaden, deels over asfalt. Na het dorp nog een km tot we bij de camping zijn, waar we een tent geboekt hebben. Blijkt allemaal erg primitief, dus voortaan weer de luxe van een echt bed. 

Voor het avondeten terug naar het dorp, eerst in de tuin van Locanda dei Baroni een drankje en daarna binnen een pastamaaltijd met salade. 

Datum: 23 augustus 2022
Afstand: 7,9 km
Stijgen: 510 m
Dalen: 490 m
Weer: strakblauw, 18 tot 22 graden

Eerst antwoord op de reactie van Hans. Vooral gisteren waren we zeker 2x verkeerd gelopen als we de route niet met de GPS route gecheckt hadden. De beschrijving is niet altijd duidelijk, en soms ontbreekt een wegwijzer. En soms wijken de auteurs van onze gids af van de Via Francesco die bepijld is. Elisabeth uit Stuttgart gebruikt een Outdoorgids van deze tocht, en die route wijkt ook wel eens af van onze route. Mijn mening: zonder GPS zou ik niet gaan lopen, tenzij je af en toe verkeerd lopen (met flink klimmen en dalen) niet erg vindt. 

Dan vandaag: na ons ontbijt bij Bartoni bezoeken we de kerk van het Monastero di Camaldoli. 

Daarna over de brug, de oorspronkelijke klim is vanwege een bergverschuiving afgesloten, dus we gaan een paar honderd meter verder omhoog. Niet dat dit uitmaakt, beide zijn gigantisch steil. Wij vinden het eigenlijk van de zotte zo steil, bij regen moet dit toch niet te doen zijn, het risico van naar beneden glijden is dan groot. Een echtpaar uit Bayern bevestigt het: wahnsinn, fast senkrecht hoch!

We blijven steil klimmen de eerste 300 hoogtemeters omhoog, maar geleidelijk aan gaat het iets makkelijker en liggen er minder losse stenen. 

Bij rifugio Cotozzo hebben we al veel hoogte gewonnen. Verder klimmen tot een wegwijzer naar Badia Prataglia, daarna een stukje dalen, een beek over.  We mogen nog een aardig tijdje tot ons eindpunt. 

Vandaag slechts 8 km met steil klimmen en dalen, en een halve rustdag. Morgen is onze koninginnetocht, ruim 1.100 meter omhoog en bijna 1.000 meter omlaag over bijna 17 km. De laatste paar km lopen we door hoge varenvelden, eerst omlaag, daarna een stuk steil omhoog. 

Dan begint de steile afdaling naar Badia Prataglia, dat we door de bomen zien liggen. Ons eerste uitzicht vandaag op iets anders dan bomen. 

We stoppen bij Albergo Giardino, ons overnachtingsadres. Eerst een cola en koffie op het terras. Elisabeth en Franz uit Oostenrijk komen na een half uur ook aan, nog een drankje en even kletsen over de route. Allen dezelfde mening, en uitziend naar morgen, het klooster La Verna.

Datum: 14 september 2022
Afstand: 16,4 km
Stijgen: 1.110 m
Dalen: 920 m
Weer: bewolkt, af en toe licht zonnetje, 16 tot 21 graden

De foto’s van gisteren zijn alsnog geplaatst.

Ik houd het wat korter vandaag; veel klimmen en dalen vandaag, veel steile stukken en vaak met losse stenen. Veel door bossen, sporadisch een uitzicht. 

Om 16 uur waren we in het Sanctuario della Verna, het laatste stuk daarnaartoe door het Foreste Sacre was geweldig, de ligging van het klooster en het uitzicht hier zijn fenomenaal. Ondanks het bewolkte weer, vannacht en morgen wordt regen verwacht. Vanwege de zwaarte van de etappe hebben we ons stapelbed ingeruild voor een slaapkamer met eigen sanitair. 

Voor Titti en Else: bij de receptie van het klooster hotel (Foresteria) heb ik een foto van het plaatsnaambord Alverna laten zien, en de Italiaanse tekst van Titti over het ontstaan van Alverna. Plus een foto van het oorspronkelijke klooster daar, en de nu resterende torenspits in de tuin. Daar keken ze erg verheugd van op en wilden de tekst graag bewaren. Dus nogmaals dank aan jullie beiden. 

Datum: 15 september 2022
Afstand: 17,5 km
Stijgen: 390 m
Dalen: 1.020 m
Weer: bewolkt, 15 tot 20 graden, onweer

Vannacht heeft het flink geregend maar nu is het droog, bewolkt, beetje fris en af en toe een licht zonnetje. Prima wandelweer. We lopen het klooster uit, eerst door de gang waar Franciscus de stigmata ontvangen zou hebben (corridoio della Stimmate). Het klooster stamt uit de 14e eeuw en zeer de moeite waard om ook als toerist te bezoeken, dat kan per auto. 

Het pad naar beneden, ongeveer 1.200 meter naar Chiusi della Verna, is droog en goed te doen. Voor vanmiddag is regen aangekondigd. In Chiusa kopen we een belegd broodje voor onderweg. In het gehucht Pietra zien we een auto met Nederlands kenteken. We maken contact met de bewoonster, Lari. Van oorsprong Oekraïense, sinds haar 24e in Nederland gewoond. Een drukke baan in de bankwereld vaarwel gezegd en op zoek naar een stille plek in de natuur. Haar T-shirt met yesterday en tomorrow doorgestreept, maar NOW met hoofdletters spreekt boekdelen. Een mooi gesprek zo over het tuinhek. 

Het volgende gehucht is Gregnano, op de trap van het kerkje eten we een stuk brood. Inmiddels 12 uur, ons ontbijt was om 8uur en nogal karig. 

Na de lunch komt de dreigende onweersbui steeds dichterbij, we doen gamaschen en poncho aan. Vervelend is dat we net nu op een heuvelrug lopen met naar beide kanten uitzicht, in ons geval naar beide kanten donkere wolken. Het begint te rommelen en bliksemen, toch maar even op de hurken bij wat lage struiken. Ik voel me hier niet echt happy en ben blij als het na 10 minuten wegtrekt. Er mag voor ons dan wel een groot kruis op de heuveltop staan, maar toch. 

Na het kruis dalen we af naar Montalone, naar bar Sandy. Die het presteert uitgerekend nu dicht te zijn wegens vakantie. Weer geen koffie/cola. Dan maar door naar Mignano. De poncho’s zijn weer uit, de gamaschen houd ik aan. En kort voor Mignano begint de regen weer. Het is trouwens een prachtig gehuchtje. 

Nog een paar km naar het centrum van Pieve Santo Stefano, de lucht wordt steeds zwarter. Ons Eurohotel ligt 1,5 km buiten het centrum, zolang het droog is lopen we door. Om 15.45 uur zijn we er, de onweerswolk is enigszins uit elkaar gedreven en een licht zonnetje gaat schijnen. Maar wij zijn lekker binnen!

Ik vond vandaag een prachtige dag. De regen viel ontzettend mee, de route was geweldig: weinig bospaden en veel open landschap, genieten van de weidsheid van dit mooie land. Ik stel mij voor dat Franciscus deze paden koos, ruimte om te bezinnen en ondertussen genieten van de natuur. En tegenwoordig inderdaad een stukje asfalt, daar kan ik mee leven. De vogelgeluiden uit het voorjaar mis ik wel.

Datum: 16 september 2022
Afstand: 24,9 km
Stijgen: 470 m
Dalen: 580 m
Weer: veel zon, 17 tot 26 graden

Vanaf het Eurohotel een stukje terug lopen om op de route te komen, meteen klimmen over een lastig bospad. Weer afdalen, asfaltweg parallel aan de snelweg en dan draaien we rechtsaf richting Formole, zeker 250 meter omhoog. 

Daarna een landweg verder flink omhoog naar de Poggio Rosso. Weer een mooie route en mooi wandelweer, we hadden regen verwacht. 

Na de klim afdalen naar het stuwmeer, de brug over, het water staat erg laag. Daarna een licht stijgende asfaltweg tot een rustplek bijna 2 km verder. Het uitzicht op het meer wordt tegengehouden door hoge begroeiing. Maar als we na ons broodje verder gaan is er 100 meter verder wel een uitzicht op het meer. 

Mooie route, veel weidsheid. Het wordt gestaag warmer, veel zon, weinig wolken. De laatste 10 km zijn nagenoeg vlak, parallel aan de Tiber. Goed wandelen, minder spectaculair, kleine gehuchtjes. 

De druiven hier staan er wat ons betreft goed bij, zowel de witte als de blauwe smaken lekker zoet. Niks meer aan doen zou ik zeggen, maak er maar wijn van. 

Nog een vervelend stuk langs drukke wegen dan lopen we Sansepolcro binnen, een middeleeuwse stad. Eerst onze Albergo zoeken, we zijn moe, de kilometers en de warmte hebben ons afgemat. Biertje op het terras, dan douchen en wassen. Oh ja, pas na 21 km hadden we onze eerste bar, cola met chips.