Via Francigena, “Proloog”

Maandag 21 november 2016

Chris Strijbos heeft me verleid. Een paar maanden geleden vertelde hij van zijn plan om in 2017 de Via Francigena te gaan wandelen. Starten in Martigny (Zwitserland) op 476 m., omhoog naar de pas van de Grote Sint-Bernard op 2.469 m., door het Aostadal op weg naar de Povlakte en Toscane en eindigen in Rome. Ongeveer 6 weken onderweg en bijna 1.000 km. Tja, wel lang, weer lang van huis, maar toch ook ontzettend mooi. Alhoewel, in het begin dacht ik, zal wel een primitieve cammino (op zijn Italiaans!) zijn, weinig voorzieningen onderweg etc. Dat blijkt dus erg mee te vallen, er zijn voldoende prima overnachtingsmogelijkheden en de route is goed aangegeven. Er zijn duidelijke routegidsen te koop, en de route is veel minder belopen dan de Jacobuscamino’s tegenwoordig in Spanje. Na een paar weken thuis begint het bij mij dan toch te kriebelen, wil ik weer zo lang weg? Ja, ik heb de knoop doorgehakt, in goed overleg met Janny, die mij al dit moois gunt. Ik weet al dat ik haar weer ontzettend ga missen, maar des te dankbaarder zal zijn om thuis te komen. En met heel veel reiservaringen erbij, een unieke kans om zo’n mooi land als Italië in wandeltempo te ontdekken. Als gids gaan we die van Rother uit 2013 gebruiken:

Gids Via Francigena van Rother

Een paar weken geleden ben ik lid geworden van de vereniging “Pelgrimswegen naar Rome”, een soortverwant van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob. Zaterdag 19 november 2016 heb ik de informatiedag in Houten bijgewoond, met verscheidene pelgrims gesproken, informatie verzameld. Inmiddels hebben Chris en ik besloten vanuit Lausanne te starten en 24 mei als vertrekdag te nemen, vandaag heb ik de vliegtickets besteld. Op woensdag 24 mei 2017 vliegen we om 15.00 uur van Schiphol naar Genève, waar we om 16.30 uur landen. Daarna 50 minuten met de trein naar Lausanne, waar we een stapelbed hebben geboekt in het Lausanne Backpacker Hostel dichtbij het station. De volgende dag, Hemelvaartsdag, begint onze wandeling. Tot Martigny komen er dus 3 dagetappes vanaf Lausanne bij, waardoor de totale lengte volgens de Rothergids op 1.144 km komt. We hopen dat de Grote Sint-Bernardpas eind mei zover sneeuwvrij is, dat we er overheen kunnen. Op de pas kun je overnachten in het in 1.041 door Bernard van Menton gestichte hospitium, een belevenis zegt men. 
Mocht de sneeuw in de weg zitten, dan zijn we helaas genoodzaakt in Martigny of een dorp verder de bus door de tunnel te nemen, die ons naar Aosta zal brengen. Uiterlijk 15 juli wil ik weer thuis zijn, want de week erna begint de 4daagse, die ik perse ook wil lopen.

Via Francigena betekent “Weg van de Franken”, de route werd vroeger gebruikt door de Franken om naar het zuiden te reizen, en loopt vanaf Canterbury naar Rome. In de 10e eeuw reisde Sigeric, aartsbisschop van Canterbury, als een van de eersten via deze route naar Rome. Ook St. Willibrord, 1e bisschop van Utrecht, en Karel de Grote reisden deze weg naar Rome. In 1800 viel Napoleon over de Grote Sint-Bernardpas Italië binnen, helaas niet als pelgrim. In 1994 is de Via Francigena, net als de Camino de Santiago, uitgeroepen tot Itinerario Culturale Europea (Europese Cultuurweg).
Het barst van de cultuur onderweg: de Cisapas, steden als Lucca, San Gimignano, Siena, en Rome natuurlijk. En een grote variëteit aan landschappen als het Valle d’Aosta, de Povlakte, de Apennijnen en Toscane. Ik zal weer veel foto’s en filmclips maken. Misschien lukt het me om onderweg korte reisverslagen m.b.v. mijn telefoon op de weblog te publiceren, in ieder geval zal ik na terugkeer mijn weblog met verslagen en foto’s updaten.

NAAR “LEUK”

UPDATE SEPTEMBER 2017:
Wegens voetproblemen en de grote hitte in Italië hebben we besloten ongeveer de helft van de etappes te schrappen. We hebben de etappes van Lausanne naar Verrès gelopen, daarna per trein gereisd van Verrès via Genua naar Lucca, van Lucca naar Siena gelopen, en vanaf Siena met de bus naar Acquapendente. Vandaar hebben we de laatste 8 dagen naar Rome gelopen, in totaal iets meer dan 500 km. Voor het etappeschema zie hieronder, klikken op de datum brengt je bij het verslag van die dag:

Datum Van Naar KM
24 mei 2017 Schiphol Lausanne  
25 mei 2017 Lausanne Vevey 24
26 mei 2017 Vevey Aigle 25
27 mei 2017 Aigle Saint-Maurice 18
28 mei 2017 Saint-Maurice Martigny 17
29 mei 2017 Martigny Orsières 21
30 mei 2017 Orsières Bourg-Saint-Pierre 15
31 mei 2017 Bourg-Saint-Pierre Gran-San-Bernard 12
1 juni 2017 Gran-San-Bernard Aosta 30
2 juni 2017 Aosta Chambave 24
3 juni 2017 Chambave Verrès 28
4 juni 2017 Verrès Lucca trein
7 juni 2017 Lucca Altopascio 18
8 juni 2017 Altopascio San Miniato Alto 25
9 juni 2017 San Miniato Alto Gambassi Terme 28
10 juni 2017 Gambassi Terme San Gimignano 12
11 juni 2017 San Gimignano Monteriggioni 14
12 juni 2017 Monteriggioni Siena 22
13 juni 2017 Siena Acquapendente bus
14 juni 2017 Acquapendente Bolsena 23
15 juni 2017 Bolsena Montefiascone 18
16 juni 2017 Montefiascone Viterbo 18
17 juni 2017 Viterbo Vetralla 20
18 juni 2017 Vetralla Sutri 24
19 juni 2017 Sutri Campagnano di Roma 24
20 juni 2017 Campagnano di Roma La Storta 24
21 juni 2017 La Storta Rome 18
22 juni 2017 Bezoek Rome    
23 juni 2017 Rome  Schiphol  
       

De films van de Via Francigena zijn klaar en staan op YouTube:
deel 1
deel 2

Leuk?

Wat is daar leuk aan, dan?
Dat is een veel gehoorde reactie als ik anderen vertel van mijn plannen om een pelgrimstocht van enkele weken te gaan maken, en van wat zo’n tocht inhoudt. Als ik er zelf over nadenk is het ook moeilijk uit te leggen wat er leuk aan is. ’s Morgens vroeg opstaan, vaak een karig of soms zelfs geen ontbijt, uren lopen voor je eerste kop koffie, kilometers maken, klimmen en dalen tot je benen en voeten er zeer van doen, zeulen met een rugzak van 10+ kg, als het tegen zit uren in je poncho door de stromende regen. Dan kom je eindelijk aan op je volgende overnachtingsadres, en krijg je een slap stapelbed op een grote slaapzaal, een eenvoudige douche met hopelijk warm water, mag je met de hand je kleren wassen, en ’s avonds eet je een sober pelgrimsmenu dat niet kan tippen aan de maaltijden die je zelf thuis maakt.
Natuurlijk chargeer ik enigszins, soms zijn de pelgrimsherbergen fantastisch goed, soms neem ik een pension. Ik ben een luxe pelgrim, hoef niet met een zeer beperkt budget op pad te gaan; voor die pelgrims heb ik echt bewondering, ik zou dat niet kunnen. En ik heb geen hekel aan mijn vrouw, integendeel.
Dus wat vind ik zo mooi aan een pelgrimstocht? Ten eerste alles wat mijn zintuigen overkomt: de prachtige, onbekende natuur met haar geuren en geluiden, de onbekende dorpen en steden, contact met andere pelgrims en de plaatselijke bevolking. Ten tweede de innerlijke rust: het enige waar je je druk om kunt maken is het vinden van een slaapplaats aan het eind van de dag, liefst met enige basale uitrusting. En juist op de Via Francigena verwacht ik op pad te gaan zonder tevoren een slaapplaats gereserveerd te moeten hebben. Ten derde de eenvoud van leven, misschien een soort struisvogelpolitiek; ik krijg niets of nauwelijks iets mee van alle wereldlijke ellende.
Het is eigenlijk niet uit te leggen waarom je de luxe en liefde thuis inruilt voor een soort zwerversbestaan van enkele weken. En ik weet uit ervaring, dat ik onderweg soms heimwee krijg, Janny ontzettend mis, en vaak blij ben als het erop zit en ik weer naar huis ga. Maar eenmaal thuis begint het na korte tijd alweer te knagen, de luxe sleur thuis is ook niet alles, er ontstaat een soort wegwee. En zo ontstaan dan de plannen voor een nieuwe tocht, de cirkel is weer rond. In plaats van om uitleg vragen kun je beter zelf op pad gaan, je zult niet de eerste zijn die met het pelgrimsvirus besmet raakt.

Juist omdat ik Janny erg ga missen, en zij mij, heb ik onderstaand nummer op mijn mobieltje gezet en ook in dit bericht. Het is plezierig vertrekken in de wetenschap dat je weer warm thuiskomt.

NAAR DE VOLGENDE DAG                    TERUG NAAR ETAPPESCHEMA

24 Mei, vertrek

De rugzak is gepakt, de accu’s zijn opgeladen, en de telescoopstokken staan in de rugzak, klaar voor transport als ruimbagage. Met de trein van station Elst naar Schiphol, een moeilijk moment is natuurlijk het afscheid van Janny. Op Schiphol ontmoet ik Chris, we laten daar onze rugzakken sealen zodat ze veilig vervoerd kunnen worden.
Om 14.45 uur vertrekt onze vlucht naar Genève waar we om 16.30 uur landen. Op het vliegveld van Genève eerst Zwitsers geld pinnen en dan een treinticket kopen naar Lausanne, we hebben de trein van 17.29 uur en komen om 18.15 aan in Lausanne. Ons hotel, Lausanne Backpacker ligt aan de Chemin des Epinettes 4, vlakbij het station. We deponeren onze rugzak in een locker op de gang bij onze slaapkamer met 2 stapelbedden en gaan daarna eerst wat eten bij Le Milan vlakbij. Duur,  1 plat +1 bier voor CHF27. Daarna de route voor morgen zoeken en richting de kathedraal, maar het is lastiger dan je van de gids verwacht. Terug uit het centrum en naar het hotel om ons bed op te maken. Nog even wat drinken beneden.

 

Hotel Lausanne

We boffen met het weer, 

Hieronder een overzichtskaart uit de Rothergids van het gehele traject van de Via Francigena, er staan 52 etappes gepland. Waar mogelijk zullen we andere afstanden lopen om zo het aantal etappes terug te brengen tot ongeveer 48.

Via Francigena van Lausanne tot Rome

Hemelvaartsdag 25 mei lopen we onze eerste etappe naar Vevey, waar we al een bed hebben geboekt in het Vevey Hotel & Guesthouse aan de Grand Place 5. Een bed wil zeggen “un lit dans un dortoir de 8 lits”. De dagen erna zien we wel van dag tot dag waar we slapen.

NAAR VOLGENDE VERSLAG                    TERUG NAAR ETAPPESCHEMA

Dag 1, Vevey

Vandaag een hele mooie route, aan de rechterkant het meer met daarachter de besneeuwde bergtoppen, aan de linkerkant de steile wijnhellingen. En constant zon, al vroeg erg warm. De laatste 10 km vanaf Epesses krijgen we enkele zeer steile klimmetjes, kosten me veel moeite. Als we om 14 uur in Vevey aankomen bij ons geboekte Guesthousemmoeten we tot 17 uur wachten tot de receptie opent. Balen. Ergens op de Grand Place hier biertje en cola drinken, dan een klein rondje, 2 bananen een mars en een grote fles water. Verder wachten en hangen in luie stoelen op de 4e verdieping van het Guesthouse. Meteen om 17 uur inchecken, douchen en eindelijk rusten op een onderbed, Chris ook. Net de was gedaan, straks een hapje eten. Er is feest op het plein, de muziek duurt tot middernacht. Morgen verder. 

Guesthouse Vevey

NAAR VOLGENDE VERSLAG                    TERUG NAAR ETAPPESCHEMA

Dag 2 Aigle

26 mei           

Zwitserland is niet duur, andere landen zijn goedkoop. Aldus de repliek van de hotelmedewerker in Lausanne dat de prijzen zo hoog liggen. Drinken, eten, overnachten, vervoer, Spanje is dan echt het walhalla voor de prijskritische Nederlander. 

Van Vevey langs Montreux naar Villeneuve is mooi wandelen, veel over boulevards langs het meer. Ik heb op Charlie Chaplin geleund en Freddie Mercury in de ogen gekeken. En een grote vork gezien waarmee je in een hap je bord leeg eet. 

Vanaf Villeneuve is de route een stuk minder, langs een drukke weg, misschien omdat de route slecht bepijld en slecht beschreven is niet helemaal goed gelopen. In Yvorne houden we een 2e pauze op een bankje aan de Place du Torrent.

De Via F. gaat omhoog de wijnberg op om via een van de bovenste paden weer af te dalen naar Aigle. Wij lopen rechtstreeks, wijnbergen beklimmen is niet des pelgrims. 

Om 12.45 uur zijn we in Aigle met een mooi verkeersvrij centrum, de Office de Tourisme gaat om 13.30 uur open. We gaan zelf op zoek naar een hotel, alleen nog dure kamers voor CHF 240. Tweede hotel CHF 145 met ontbijt, er zou ook een B&B zijn, we lopen er heen maar helaas, opgeheven. Toch maar de hotelkamer, kunnen we alvast douchen, kleren wassen en rusten.

Later terug naar de OdT, stempel en ze belt voor ons om te reserveren bij de Abbaye Saint-Maurice morgen. Daarna een terrasje voor een koffie, en onder het genot van een biertje dit verslag schrijven.

Freddie Mercury

Chateau de Chillon

Onderweg naar Aigle

Hotel in Aigle

NAAR VOLGENDE VERSLAG                    TERUG NAAR ETAPPESCHEMA

Dag 3, naar Saint-Maurice

Hotel Saint-Maurice

27 mei, naar Saint-Maurice 18 km

Goed en lang geslapen, op bed gelegen tenminste. Om 8 uur krijgen we een karig Frans ontbijt, in Zwitserland danwel. In Aigle kopen we bij een supermarkt een sandwich en een drankje voor onderweg. Aigle uit komen we langs Chateau d’Aigle, tegenwoordig wijnmuseum. Mooi omhoog wandelen over stille straatjes waarbij we langs de wijnranken ter ere van Samaranch komen. Dan begint een lange stevige klim, wel vrijwel continu in de schaduw van bomen. Op cruciale punten ontbreken de pijlen en de beschrijving in de gids is belabberd. We zien Ollon beneden ons liggen en dalen af via een alternatief pad. Op een fijn terras in het centrum drinken we koffie en cola, net 5 km gehad. Dan weer pittig omhoog richting Antagnes, dat we na een steile afdaling bereiken.

Weer geen pijl, de gids geeft niet duidelijk aan waarheen. We volgen de Sentier de Sel richting Bex, die kant moeten we op. Veel te oostelijk komen we bij de bergbeek Gryonne die we lang moeten volgen. Wel een mooi pad langs deze gekanaliseerde beek. Aan het eind kruisen we spoor en autobaan en komen op de dijk langs de Rhône. In de volle zon, erg warm inmiddels, nergens een bankje in de schaduw. Onder een brug kunnen we op een stuk beton zitten en eindelijk lunchpauze houden. 

Nog een klein stukje tot Massongex, dan nog 3 km tot Saint-Maurice. Om 14.30 komen we bij hotel La Dent-du-Midi dat we gisteren via booking.com geboekt hebben. Mooie kamer op 2e etage, spullen weg en op het terras in de tuin in de schaduw een biertje. Daarna douchen, de was en rusten.

Om 17 uur bij het klooster met kerk kijken, er is een bruiloft aan de gang met mooi gezang. Nu terug op het hotelterras met een koffie en jus. Straks eten we hier een salade. Voor morgen hebben we ook via booking.com geboekt en Chris zojuist voor maandag in Orsières. Blijkt goedkoper te zijn dan rechtstreeks én we zijn zeker van een slaapplaats. Pas vanaf dinsdag komen er echte pelgrimsherbergen.

Bij het hotel eten we in de tuin een echte Zwitserse rösti met salade. Veel vitamientjes en koolhydraten. 

Chateau d’Aigle

Ollon in de diepte

Je salaris in zout

Langs de Gryonne

Kloosterkerk Saint-Maurice

Saint-Maurice

NAAR VOLGENDE VERSLAG                    TERUG NAAR ETAPPESCHEMA

 


 

Dag 4, naar Martigny 17 km

28 mei, naar Martigny, 17 km

Vandaag weer veel zon en warm, vanmiddag betrok de lucht en werd het benauwd. Morgen komt er onweer zegt men. Mooie route over kleine asfaltwegen en onverharde paden. Kort na La Balmaz, waar we onze 1e pauze houden, slaan we af naar de waterval bij Miéville. Met de luisterrijke naam Pissevache. De route gaat verder over een mooi bospad, het loopt heerlijk in de schaduw. 
Net voor Martigny, in La Bâtiaz, eten we onze lunch op een bankje. Via een oude houten brug lopen we Martigny in. 500 meter na het centrum komen we bij ons hotel Du Stand.

Vandaag liepen we het oudere Japanse echtpaar voorbij dat we gisteren ontmoetten. Ze spreken slechts een paar woorden Engels en lopen de route op GPS. Bij ons hotel hier spraken we kort 3 Amerikanen, zij lopen gedeelten van de VF en doen de rest met het OV.
Zondagavond zijn veel restaurants dicht, de mensen eten ’s middags uit. Op het grote plein in Martigny vinden we een plek. Bijna overal Wifi, tja, NEC gedegradeerd en Dumoulin wint de Giro. Toch niet zo ver van ons bed.

Pissevache

Grand Place Martigny

Kerk Martigny

Kerk Martigny

Amfitheater Martigny

NAAR VOLGENDE VERSLAG                    TERUG NAAR ETAPPESCHEMA

Dag 5, naar Orsières 21 km

Meertje net buiten Martigny

Uitzicht hotelkamer

Avontuurlijk wandelen

Sembrancher

Kerk Orsières

29 mei, naar Orsières 21 km

Vandaag 740 meter omhoog en 320 omlaag, per saldo het eerste stuk omhoog naar de Grote Sint Bernhard pas. Buiten Martigny direct klimmen over een smal paadje langs de berghelling. De waarschuwing voor een gevaarlijk stukje waar je trittsicher en sxhwindelfrei moet zijn geldt niet meer. De brug die het in 2011 had begeven is weer hersteld en op de bewuste splitsing gaan we rechts naar beneden. Aan de overkant weer omhoog om in Bovernier te komen waar we een koffie en cola drinken op een terras. 

Na Bovernier volgt een met recht abenteuerlich-anstrengender klim over kleine en grotere rotsen, slingerend, smalle paadjes langs steile hellingen. Weliswaar wel wat begroeid, zodat je val bij een misstap 

waarschijnlijk na hooguit 10 meter al gebroken wordt door een boom. Er zaten stukjes bij dat mijn gedachten automatisch afdwaalden naar mijn levensverzekeringpolis. 

Het is wel superweer, zon, totaal geen onweerdreiging en veel schaduwstukken. In Sembrancher eten we een salade als lunch en beginnen aan de pittige klim naar Orsières. Soms denk je het gehad te hebben, mag je weer verder omhoog. Kort voor Orsières loopt een smal paadje langs de helling omhoog als kruisweg. Boven zien we Orsières liggen, maar er volgt nog 2 keer een klim voordat we als haviken naar beneden op het dorp mogen duiken. We vragen de weg naar ons geboekte hotel en in l’Union ligt een briefje met sleutel voor Chris klaar, op maandag is het restaurant bij het hotel dicht. 

We zitten hier op 887 meter, morgen klimmen we naar 1632.

NAAR VOLGENDE VERSLAG                    TERUG NAAR ETAPPESCHEMA

Dag 6, naar Bourg-Saint-Pierre 15 km

O

m 13.30 uur zijn we bij hotel du Cret in Bourg-Saint-Pierre op 1.640 meter hoogte. Mooie wegen en paden om te klimmen, maar soms erg slecht (of niet) aangegeven. Bij Drance richting Liddes volgen we de gele bordjes maar lopen dood tegen de wildkolkende stroom. Onmogelijk om hier verder te kunnen. Terug lopend naar de laatste aanwijzing letten we goed op of we een afslag gemist hebben. Nee dus. Bij het beginpunt pakken we een fietsroute naar Liddes, over asfaltwegen en het laatste stuk langs de drukke N21. Na bijna 3 uur pakken we in Liddes een terras. 

 

Door het dorp is de route duidelijk, erbuiten soms zoeken. Tussen vol bloeiende alpenweiden gaan we steeds hoger. Aan het begin van een skipiste die we omhoog moeten houden we pauze op een rotsblok.

Boven aangekomen bij de Loretto kapel kijken we ineens op neer op Bourg-Saint-Pierre. Via een parallelweg volgen we de VF naar beneden onder de grote weg door naar de dorpskern. Dan zien we boven ons het hotel aan de grote weg liggen, maar om er te komen moeten we een stuk doorlopen en het laatste stuk omhoog door een bergwei. Onze kamer ligt aan de achterkant, we kijken op een bergwei. De grote weg is trouwens rustig omdat de pasweg over de Grand Saint Bernhard nog dicht is. Er is alleen verkeer op weg naar de toltunnel. 

Vanmorgen sprongen er ineens 2 herten over ons pad, gisteren lag er op een smal bergpad een flinke slang achter een rots.

 

Loretto kapel

NAAR VOLGENDE VERSLAG                    TERUG NAAR ETAPPESCHEMA

Dag 7, naar Grand-Saint-Bernhard 12 km

31 mei, naar Gran-San-Bernard 12 km

Prachtig weer voor de klim naar 2.473 meter. Gistermiddag heeft het nog een tijdje geregend met een beetje onweer, maar vanmorgen dus weer helder. 

Meteen Bourg-Saint-Pierre uit gaat het al fout. We lopen via een brug over een diepe kloof en houden volgens de pijlen rechts aan. De gids zegt dat we naar beneden lopen en door weidegebied komen, wij gaan echter omhoog over een breed pad langs de rotswand??? Afijn, we zien al snel de stuwdam van Lac des Toules liggen en kunnen via een steil slingerpad erboven komen. Daar ontmoeten we Norbert uit Neuss, die helaas direct uitgebreid verhaalt van zijn tochten naar Santiago en zo het stereotype beeld dat van de Duitsers bestaat bevestigt. Gelukkig zijn ze niet allemaal zo. Hij volgt de VF nog 10 dagen en vliegt vanaf Milaan naar huis.  Lees verder