Geschiedenis van Santiago

DE NAAM SANTIAGO DE COMPOSTELA
Als ik mensen vertel van mijn plan om een pelgrimstocht naar Santiago te maken merk ik aan de reacties, dat lang niet iedereen bekend is met de geschiedenis van Santiago de Compostela, noch met het wezen van de pelgrimstocht zelf. Daarom voor de geïnteresseerden hierbij een stukje over de achtergronden van deze pelgrimstocht.
Jacobus (de Meerdere) en zijn broer Johannes zijn vissers, totdat zij samen met Simon Petrus de eerste door Jezus geroepen apostelen worden. Zij worden beschouwd als de meest intieme leerlingen van Jezus.

Jacobus

Na Jezus’ dood heeft Jacobus, aldus de overlevering, het evangelie ook gepredikt in Spanje. Bij zijn terugkeer in Jeruzalem wordt hij gevangen genomen en ter dood gebracht. Er gaan verscheidene verhalen dat zijn lichaam naar Galicië in Spanje is overgebracht. Pas rond het jaar 812 worden zijn stoffelijke resten gevonden in een Romeins kamp in Galicië met de naam Campus Stellae (Sterrenveld). Volgens de legende zijn de vinders geleid door een schitterende ster.
Op de plek van zijn graf wordt een bedehuis gebouwd, daaromheen ontstaat langzamerhand een stad, waarbij het bedehuis steeds verder wordt uitgebouwd tot een kathedraal. De stad wordt genoemd naar de heilige Jacobus, San Iago in het Spaans.
In de 10e eeuw begint het pelgrimeren naar Santiago te ontstaan en te groeien. Pelgrims verhalen van vreemde mirakels tijdens hun tocht, deze verhalen doen de vloed van pelgrims toenemen. Eerst wordt Santiago inclusief kathedraal verwoest door de Moren, maar na herbouw in de 11e en 12e eeuw begint de belangstelling voor het pelgrimeren te groeien, Santiago wordt bisschopsstad. Uit heel Europa gaan pelgrims onderweg, om hulp en genezing te zoeken, om vergeving te vragen, maar onder hen zijn ook avonturiers en handelaars. Op het hoogtepunt in de 12e eeuw gaan jaarlijks een half miljoen pelgrims op weg naar Santiago. Na de 13e eeuw wordt het pelgrimeren geleidelijk aan minder, in de 20e eeuw wordt er van buiten Spanje weinig gepelgrimeerd, totdat eind jaren ’80 een opleving ontstaat. In 1988 krijgen 3.500 pelgrims hun compostela, in 1998 zijn dat er al 30.000 en in 2008 125.000. Op 25 juli wordt de dood van Sint Jacobus herdacht. Indien deze dag op een zondag valt spreken we van een heilig jaar, dat in Santiago uitgebreid wordt gevierd. In een heilig jaar zijn er veel meer pelgrims onderweg dan in andere jaren. Zo krijgen in het heilig jaar 1999 154.000 pelgrims hun compostela, en in 2004 bijna 180.000. In het jaar 2010, ook een heilig jaar, hebben 272.135 pelgrims hun compostela gekregen. In de niet heilige jaren 2011, 2012 en 2013 waren dit respectievelijk 183.366, 192.488 en 215.880 pelgrims.

Mijn compostela, ingelijst

De compostela is de oorkonde die elke pelgrim in Santiago krijgt, mits hij/zij kan aantonen dat de laatste 100 km wandelend of de laatste 200 km per fiets zijn afgelegd. Dat doe je door onderweg stempels te laten zetten in je pelgrimspaspoort, de zogenaamde credencial.

Mijn credencials

Na controle van je credencial krijg je bij het pelgrimsbureau van de kathedraal in Santiago de compostela, waarin jouw naam in het latijn wordt geschreven. Voor (met name Spaanse) katholieken betekent de Compostela het bewijs dat je zondenvrij bent, zodat Petrus je vrije toegang tot de hemel verschaft.

WAAROM PELGRIMEREN?
De oorspronkelijke pelgrims hebben vooral kerkelijke redenen voor hun tocht; verering van de relikwieën, vergeving vragen voor zonden, boetedoening etc. Er is dan eerder sprake van een bedevaart. Veel hedendaagse pelgrims gaan niet op pad uit zuiver religieuze motieven, maar veeleer om diverse andere redenen. Weg uit het jachtige bestaan, op zoek naar zichzelf, naar het onbekende, naar de zin van het bestaan, naar geloof en religie buiten het instituut van de kerk om. Wat trekt zijn de fysieke uitdaging, het trotseren van de ontberingen onderweg, ervaren dat er weinig materieels nodig is om geluk te kunnen voelen, de natuur puur voelen, het ontmoeten van medepelgrims vanuit de hele wereld, en de vaak warmhartige contacten met de plaatselijke bevolking. Anders dan bij een bedevaart is niet het eindpunt het doel, maar vooral het onderweg zijn.

Veel meer informatie over pelgrimeren in het algemeen en over de pelgrimage naar Santiago de Compostela kun je vinden op de website van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob: www.santiago.nl

Eén gedachte over “Geschiedenis van Santiago

  1. 1. De naam Compostela wordt door andere bronnen in verband gebracht met het latijnse woord ‘compono’ dat o.a. ter aarde bestellen betekent. De locatie compostela is de naam van de begraafplaats bij de verdwenen Romeinse stad Aseconia.
    2. Het zondenvrij zijn geldt voor alle gelovige katholieken en is alleen van toepassing als de bedevaart in een heilig jaar wordt ondernomen. Vandaar de vele extra pelgrims in een heilig jaar. En alleen geldig als aan een serie andere voorwaarden is voldaan. De algemene naam hiervoor is ‘volledige aflaat’. Een oorspronkelijk Middeleeuws fenomeen waartegen veel weerstand ontstond, met name nadat er handel in aflaten was ontstaan.
    3. De bedevaart bloeide in de 10e-12e eeuw vooral omdat Santiago Matamoros -volgens legendes- regelmatig christenen hielp in hun strijd tegen de islam. Hij is daarom patroonheilige van Spanje. Vanaf de 13e eeuw verdween de belangstelling voor de bedevaart vanwege oorlogen, ziektes en hongersnoden, én omdat de beenderen, toegeschreven aan Santiago, 350 jaar kwijt zijjn geweest.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.