Woensdag 24 augustus 2016

Om 6.15 uur word ik wakker van druppels op het dakraam, het regent, en onweert in de verte. Dakraam dicht en weer liggen tot we naar beneden gaan voor het ontbijt. Daar naar onze was gevraagd, na betaling van € 7 alles weer terug en in de rugzak. Als we om 7.30 uur vertrekken over de brug  is het droog, maar erg benauwd.

de brug over Lugo uit

De camino leeft hier echt, sommigen maken er wel een potsierlijk geheel van in hun domein.

gek van de camino?

In Burgo komen we eerst langs een bron met rustplaats, maar we besluiten wat verder een echte ontbijtbar te nemen voor een koffie met bocadillo.

bron met rustplaats in Burgo

Misschien goed om te vermelden: vanaf Lugo kun je kiezen tussen de oude noordelijke variant, die bij Arzúa op de Camino Francés uitkomt, en de traditionele zuidelijke variant, die uitkomt in Melide. De noordelijke schijnt minder goed aangegeven te zijn, en is een stuk langer. De zuidelijke past beter in ons schema wat betreft aankomst in Santiago, en het vervolg naar Fisterra. Daarom kiezen we daarvoor, vandaag gaan we naar Ponte Ferreira.

van Lugo naar Ponte Ferreira via traditionele variant

Na onze pauze verder richting Taboeiro na 8 km, waar een bar moet zijn. Klopt, is er ook, maar dicht.

op weg naar Taboeiro

Iets verder, in San Román/Guntín moet ook een bar zijn. De route is mooi, en het is nog steeds droog, maar drukkend.

in de buurt van San Román?

in de buurt van San Román?

We komen echter geen dorp tegen, laat staan een bar. Volgens onze gids moet de bar liggen in de buurt van een kerk met kerkhof en een horreo iets verderop. Een horreo komen we wel tegen, maar in de middle of nowhere.

horreo

We komen door enkele gehuchtjes bestaande uit hooguit een paar boerderijen, met namen die onze gids niet vermeldt. Toch moeten we op een goede route zitten; de overduidelijke Santiagoschelpen staan er genoeg, en op de km-palen wordt de afstand tot SdC ook steeds kleiner. Even twijfelen we of we per ongeluk op de noordelijke route terecht zijn gekomen, maar dat kan gewoon niet, ligt hier te ver vandaan. Het is inmiddels gaan regenen, dus de poncho gaat aan en de gids wordt droog opgeborgen. Die heeft tijdens de vorige regendag in de bergen al een paar veren moeten laten. Door stukken bos en over heideveldjes lopen we verder, terwijl het onweer steeds heviger wordt en dichterbij komt. Schuilen kan niet, geen enkele mogelijkheid. Dan maar doorlopen en een beroep doen op onze beschermengelen.
Als de regen iets minder wordt en een dicht bladerdak wat beschutting geeft, ga ik onze hostal in Ferreira bellen, het is inmiddels 13.30 uur. We moeten vóór 14 uur bellen om onze komst te bevestigen, ik leg uit dat we niet precies weten waar we zitten, maar dat we zeker komen.

We worstelen ons nog verder door soms dichte bosschages en over smalle paadjes, en komen dan ineens uit op een asfaltweg. Tegenover ons is een soort hotel, links staat een bord naar herberg Ponte Ferreira waar Barbara geboekt heeft. Bij het hotel tegenover ons staan mensen onder een afdak, we vragen of dit inderdaad Ferreira is. In het Engels krijgen we de bevestiging. Als we vertellen dat we San Román gemist hebben en een totaal onbekende route gelopen hebben wordt het ons duidelijk gemaakt: sinds kort is er een alternatieve route vanaf Taboeiro die meer door de natuur loopt. Mooier, maar ook een stukje langer. Dank je de koekoek ja, van 9.45 uur tot 13.55 uur hebben we aan een stuk gelopen, minstens 18 km, door onweer en regen. Maar goed, we zijn er. We lopen eerst met Barbara mee naar links (onze herberg ligt ergens rechts), een oud bruggetje over en een rotspaadje omhoog tot een andere asfaltweg, waar een paar honderd meter verder links herberg Ponte Ferreira ligt. De herbergier daar spreekt goed Engels en heeft Barbara eigenlijk ingedeeld in een 7-p kamer in onze herberg, waar wij een 2-p kamer hebben. Ze mag kiezen, en besluit met ons mee te gaan. Dat kan door deze asfaltweg terug te lopen, komen we vanzelf bij herberg A Nave de Ferreira, beide hebben dus dezelfde eigenaren.

Herberg A Nave de Ferreira is pas een paar maanden oud en ligt erg rustig.

Albergue A Nave de Ferreira

We melden ons binnen en krijgen een mooie 2-p kamer met eigen badkamer voor € 40, Barbara haar bed op een 7-p kamer voor € 10. Eerst wat drinken en een broodje hamburger met frietjes, daarna douchen, kleren wassen en buiten ophangen, en pitten.

goed vertoeven in deze herberg

Na een uur slaap buiten zitten met koffie en mijn dagboek, en solidair met Jacques een alcoholvrij biertje. Mijn was is inmiddels droog, hoewel het nog benauwd weer is. Een half uur later begint het inderdaad te regenen.
Wij drieën hadden ons opgegeven voor het pelgrimsmenu, maar schijnen de enigen te zijn. Vraag me af waar de andere pelgrims eten, en wat? Verder zit er niets hier in Ferreira. We kunnen dus al om 19.15 uur aan tafel, en krijgen gazpacho, een pastasalade, frietjes met omelet ham/chorizo en een ijsje na. Prima!

NAAR DE VOLGENDE DAG                         TERUG NAAR ETAPPESCHEMA

Donderdag 25 augustus 2016

Het was onrustig vannacht, nog voor middernacht begon het flink te regenen en onweren, tot zeker 2 uur. Nou ja, wat ’s nachts valt, valt de volgende morgen niet meer. Als we om 7 uur gaan ontbijten is het droog. In de herberg hangt een kaart met daarop veel camino’s.

kaart met camino’s

De bruine lijn met de Camino Primitivo vanaf Oviedo via Lugo en verder is goed te zien, de gele speldenknop is waar we nu zitten. Vandaag lopen we via As Seixas naar Melide waar we aansluiten op de Camino Francés, en verder naar Boente.

Ponte Ferreira – As Seixas – Melide – Boente

Om half 8 lopen we met fris daglicht de herberg uit, via de asfaltweg terug naar de andere herberg om daar op de route te komen.

Ferreira uit

Door een eucalyptusbos

Het is een erg mooie ochtend met prima wandelweer, na drie kwartier krijgen we de zonopkomst in onze rug.

Op weg naar As Seixas

In de buurt van Montecelo stuiten we op een apart pelgrimsmonumentje, de achtergrond ervan ontgaat ons.

pelgrimsmonument bij Montecelo

kort voor As Seixas

Na As Seixas lopen we over een mooie bosroute tot aan Casacamiño, waar we een bijzondere ontmoeting krijgen.

As Seixas uit

op weg naar Casacamiño

In het gehucht Casacamiño staat het zeer primitieve huisje van Mapi. In onze gids wordt ze genoemd, ook dat ze geregeld koffie aanbiedt aan pelgrims. Als we daar aankomen staat er een vrouw buiten, dus ik vraag of ze Mapi is. Ja, of we koffie lusten? Graag.

huisje van Mapi in Casacamiño

bij Mapi

We worden uitgenodigd binnen te komen in haar eenvoudige stulpje, waar ze leeft met haar honden en katten. Met een simpel fornuis, houtkacheltje, alleen koud water, zomer en winter. Ze heeft jarenlang een drukke functie gehad bij een multinational, maar kreeg genoeg van de jacht naar geld, materie, de drukte, de stress, de bazen. Nu is ze veel gelukkiger, zegt ze. Ze leeft vooral van de opbrengst van de leren artikelen die ze maakt en de donativo’s voor haar gastvrijheid.

handgemaakte sello

Haar volledige naam is Maria-Pilar, Mapi voor pelgrims en vrienden, komt oorspronkelijk uit Burgos. Na ons vertrek daar houdt haar leefwijze ons nog een tijdje in de greep, in deze gedachten vervolgen we onze route naar Hospital das Seixas.

naar Hospital das Seixas

Vrijwel ongemerkt zijn we weer op een hoogte van ruim 700 m gekomen, vandaar de mooie uitzichten op weg naar Vilouriz.

op weg naar Vilouriz

In Irago, ongeveer 5,5 km voor Melide, is de 1e bar van vandaag. Een cola en een bocadillo voordat we doorlopen naar Melide, waar de aansluiting op de Camino Francés ligt.

we naderen Melide

In Melide komen we langs het stadhuis, ik besluit naar binnen te gaan voor een stempel, Jacques en Barbara volgen me.

in Melide

We lopen de straat uit, slaan een hoek om, en staan op de Francés. Meteen een terrasje voor een cola, en om onze indrukken van deze drukte te verwerken. Hele horden pelgrims komen langs, de Sarríagangers zijn er zo tussenuit te halen. Na een half uur toch maar door naar Boente, bijna 6 km. We zoeken een wat rustiger plek in deze vierdaagsestoet, ons tempo ligt ondanks onze grote rugzakken hoger dan dat van de meeste anderen. Al snel zien we een routepost dat Santiago echt dichtbij komt.

minder dan 50 km

Rond 15 uur zijn we bij de herberg, melden ons, en kunnen de rugzak kwijt op een kamer boven met 3 stapelbedden. Sandalen aan en dan beneden een biertje drinken, en overleg over wat we morgen doen. Daarna douchen, onze was gaat weer eens gezamenlijk in een wasmachine en droger. Later beneden probeer ik van alles te bellen, via booking.com is in Pedrouzo niets meer vrij, maar bellen levert ook steeds nul op het rekest op. Ongelooflijk, in Pedrouzo moeten alleen al in de herbergen ruim meer dan 300 bedden zijn, en alles is vol. Na 7 vergeefse pogingen geloof ik het wel. Barbara gaat morgen weer alleen op pad, het is nu zo vol met pelgrims dat haar angst verdwenen is. Mooi. Jacques en ik besluiten een hotel In Lavacolla te boeken, ongeveer 11 km na Pedrouzo. Hoe we daar gaan komen zien we morgen wel.

Ons avondeten is vrij simpel, hamburger kip met een bord calamares, viennetta na. Rond 21.30 uur op bed, maar het is nog erg onrustig in de herberg, veel geloop en rumoer. We zijn het te goed gewend met onze hostalkamers natuurlijk. Ik heb sowieso altijd ruzie met mijn benen zo strak in de mummyslaapzak, dus als de temperatuur het enigszins toelaat, rits ik hem zover mogelijk open en ga eronder liggen. Met een Ibuprofen tegen de pijnlijke onderbenen slaap ik later toch goed in.

NAAR DE VOLGENDE DAG                         TERUG NAAR ETAPPESCHEMA

Vrijdag 26 augustus 2016

Om half 7 ga ik er maar uit, ze zijn al een tijdje aan het rommelen. Beneden lekker rustig ons ontbijtje gegeten en om half 8 de deur uit. Het is bewolkt, beetje benauwd, maar droog. In de lichte ochtendschemer verlaten we de herberg in Boente.

Albergue Boente

De eerste 6 km gaan naar Ribadiso, sommige gedeeltes herken ik enigszins van 5 jaar geleden, andere totaal niet.

op weg naar Ribadiso

Bij Meson Ribadiso, de herberg waar ik in 2011 sliep, gaat Jacques op toiletbezoek. Ik maak gebruik van de gelegenheid om binnen even herinneringen op te halen, en een stempel in mijn credencial. Dan gaan we door naar Arzúa, waar we langs een barbier komen; Jacques laat hier zijn baard trimmen, ik wacht verderop op een terrasje met een koffie en een broodje. Met een toonbare Jacques vervolg ik mijn weg naar Salceda.

op weg naar Salceda

Ongeveer 4 km voor Salceda komen we in Calle bij een bekende bar met terras, in 2011 hebben Bertus en ik hier zitten wachten op de EO-filmploeg. Nu nemen we ook een pauze met cola, voor we de laatste 8 km naar Pedrouzo doen. Het is hier druk met pelgrims. We zijn niet de enigen die enigszins negatief denken over de Sarriagangers, gezien de beschreven km-paaltjes met teksten over tourigrinos en bycigrinos.

tourigrinos

en bycigrinos

Er stond nog een 3e paaltje met tekst: als je hier dan toch als nep-pelgrim wil lopen, neem dan tenminste niet de echte pelgrimsplekken in de herbergen in beslag. Het zij gezegd.
Onderweg komen we langs een bar die van de lege flessen een afscheiding heeft gemaakt.

legebierflessenmuurtje

Van het km-paaltje met de aanduiding dat het iets minder dan 25 km is naar Santiago toch maar een foto gemaakt.

klein stukje nog

Van veel paaltjes worden de strips met de afstand gestript, als souvenir waarschijnlijk. Belachelijk.
Het is intussen goed heet geworden, en we zijn blij als we de 28 km tot Pedrouzo erop hebben zitten. Ongeveer 1 km voor Pedrouzo staat er van herberg Porta de Santiago nog een lichtkrant in een stukje bos, met muziek erbij, met de aanduiding dat er nog een paar bedden vrij zijn. Reserveren kan je hier niet, ik heb ze gisteren aan de telefoon gehad. Hoeveel pelgrims lopen er nu voor ons, tussen hier en die herberg? Waarschijnlijk alles vergeven als wij er zijn.
Rond 15 uur zijn we in Pedrouzo, waar we bij Che Cafe een terrasje pakken. Ik bestel binnen 2 biertjes, en vraag of ze een taxi voor ons kunnen bellen voor 15.45 uur, naar Lavacolla. Het biertje met een zakje chips en wat olijven smaakt prima. Exact op de afgesproken tijd rijdt de taxi voor, en voor € 13 laten we ons 12 km verderop afzetten bij hotel Garcas in Lavacolla. We zien het niet zitten om nu bij 34° deze afstand nog te lopen, de taxi doet er slechts 15 minuten over. We krijgen een mooie kamer op de 2e verdieping, dan scheren, douchen, bioforce etc. Weer uitgerust gaan we buiten op het terras in de schaduw koffie drinken en hotels boeken in Negreira, Ponte Olveira, Cée en Fisterra voor zondag t/m woensdag op de Camino Fisterra. Een ander gruwt misschien van deze schematische aanpak, maar wij lopen er een stuk rustiger door.
’s Avonds eten we een goed pelgrimsmenu van ensalada mixta, 3 verschillende stukken vis met aardappel en groenten(!), ijsje na.

Nog even met koffie buiten zitten en om 22 uur bedtijd.

NAAR DE VOLGENDE DAG                         TERUG NAAR ETAPPESCHEMA

Zaterdag 27 augustus 2016

We slapen uit tot na 7 uur en zijn na een goed ontbijtje net voor 8.30 uur buiten. Een lekker frisse, heiige ochtend. Tegenover het hotel een pad in, aan het einde links en we zijn op de camino. Kan ook niet missen, vanaf dat pad zien we veel Sarriagangers voorbij komen. Het is nog stil in Lavacolla, daarbuiten lopen we een mooie weg richting Monte do Gozo.

van Lavacolla naar Monte do Gozo

We doen er ongeveer een uur over om in Monte do Gozo te komen, we gaan even bij het beeld kijken en drinken dan een bekertje koffie.

Monte do Gozo

Nog even in het kapelletje kijken en dan door naar Santiago.

kapel Monte do Gozo

laatste stuk naar Santiago

Zoals bekend eerst door de drukke randstraten en de Rúa de San Pedro, tot we bij de Porta do Camiño het oude centrum inlopen. Via de Rúa das Casas Reais komen we op de Praza de Cervantes, een van mijn favoriete pleinen.

Rúa das Casa Reais naar de Praza de Cervantes

in het centrum

Rond 11 uur staan we op de Praza do Obradoiro voor de kathedraal, het is behoorlijk druk hier. We zijn uiteraard blij dat we deze camino goed hebben volbracht, maar het is niet te vergelijken met de emotie die ik bij de eerste aankomst in 2011 voelde.

Voor de kathedraal

blij voor de kathedraal

Van de kathedraal lopen we naar het pelgrimsburo op haar nieuwe adres, Rúa das Carretas, langs Parador de los Reyes Católicos naar beneden en dan rechtsaf. Een rij van zeker 50 meter, en strenge bewaking voor je binnen bent. Met rugzak wordt dat sowieso lastig, dus eerst maar wat anders doen. Bij ons hotel Avenida aan de Fonte de Santo Antonio kunnen we pas vanaf 15 uur op onze kamer, maar onze rugzak kunnen we hier alwel vast kwijt. Bij de Oficina de Turismo halen we een plattegrond van de stad, daarna gaan we in de Rúa do Franco naar tapasbar Petiscos do Cardeal. Met een wit wijntje eten we ieder twee heerlijke tapas, dit gaat onze favoriete tapasbar worden. Daarna wat slenteren en op de Praza de Cervantes een bakkie koffie en pelgrims kijken. Bij een pizzeria in de Rúa do Vilar eten we later een pizza en als we via de kathedraal naar ons hotel lopen ontmoeten we Barbara. Samen een cola en koffie drinken, dan gaan we naar onze hotelkamer.
We rusten lang, en lopen na 19 uur weer naar het pelgrimsburo. Nog steeds druk, maar niet zo erg als vanmorgen. We besluiten in de rij aan te sluiten, de bewaking gebruikt de credencial als een soort toegangslegitimatie. Zonder credencial kom je niet binnen. Na drie kwartier wachten hebben we de compostela en een afstandscertificaat. Voor ons avondmaal weer naar de tapasbar, daarna via de Praza da Quintana terug. Daar blijkt een groot orkest een uitvoering te geven van werk van Moessorgski, waar we een tijdje bij gaan zitten luisteren.

gratis concert

Op het terras van Casa das Crechas drinken we koffie en kletsen met een paar Duitse pelgrims, die de Inglés hebben gelopen. Om 22 uur lopen we naar de Praza do Obradoiro om bij La Tuna te gaan kijken en luisteren. Even genieten van de sfeer, volgende week meer, nu naar bed om morgen fris te kunnen beginnen met de Camino Fisterra.

stemming bij Tuna de Derecho

Klik voor een Filmverslag van de Camino Primitivo en Camino Fisterra

NAAR CAMINO FISTERRA                         TERUG NAAR ETAPPESCHEMA

Jacques Buurman en ik hebben besloten samen de Camino Primitivo te gaan lopen. Zondag 14 augustus 2016 vliegen we om 12.15 uur van Schiphol met een overstap in Madrid naar vliegveld Asturias, waar we om 16.55 uur landen. Vandaar nog een uurtje met de bus naar Oviedo-centrum, waar we aan de camino voor de volgende dag een hotel hebben geboekt (Hotel Alteza aan Uria 25, via booking.com voor slechts € 55). Dan volgen er zo’n 325 km tot Santiago de Compostela, afhankelijk van welke varianten we onderweg nemen. Waarschijnlijk na Berducedo de traditionele variant, en vanaf Lugo de noordelijke variant die ons naar Arzúa brengt, zodat we minder snel op de Camino Francés uitkomen. Vanaf Arzúa is het nog slechts 40 km naar Santiago.
Voor deze camino gebruiken we de Duitstalige Outdoorgids:

Outdoorgids Camino Primitivo

Ik heb een oude gids, Jacques heeft vorig jaar de nieuwste editie, uit 2014, gekocht. In januari heb ik contact gehad met de Duitse uitgever en gevraagd, of er dit jaar een vernieuwde editie uitgebracht wordt. Die kans is klein, er liggen nog teveel onverkochte exemplaren 2014. Dan ga ik die in het latere voorjaar ook maar kopen. Voordeel is, dat er op de website van de uitgever updates worden opgenomen over routewijzigingen en wijzigingen in overnachtingsmogelijkheden.

We hebben nog geen echte strak etappeschema, hoewel we de terugvlucht vanaf Santiago naar Schiphol op 3 september al hebben geboekt. De primitivo schijnt een zware tocht te zijn, maar volgens zeggen ook een van de mooiste camino’s, misschien wel de mooiste. Hoeveel we lopen op de dag zal dus afhangen van hoe het gaat, het weer, waar hebben we zin in. We denken ongeveer 13 of 14 dagen nodig te hebben, en dus tijd over te houden om door te lopen naar Finisterre. We zien wel. Het gebied is bergachtig, het hoogteprofiel van de camino zegt genoeg:

Hoogteprofiel Camino Primitivo

Omdat Jaques en ik allebei de 40 km van de Vierdaagse van Nijmegen gaan lopen, moeten we alleen nog trainen met een rugzak op gewicht. Daarin heb ik wel vertrouwen, als het met die Vierdaagse en de training daarvoor in orde komt, lukt dat met de rugzak ook wel. En sinds vorig jaar september ben ik met Janny het Pieterpad aan het lopen. In september 2015 een hele week gedaan, met een rugzak van tegen de 10 kg. Misschien in het voorjaar weer enkele etappes achter elkaar, dan kan ik mooi trainen met volle rugzak, ook al is niet alle inhoud nodig en zijn de etappes vlak. Janny geniet van het wandelen op het Pieterpad en het enkele dagen onderweg zijn, dus misschien zit er een keer een gezamenlijk korte camino als de Camino Inglés (110 km) of de Camino San Salvador (130 km) aan te komen. Ik heb er al zin in!